1. Chuẩn bị trước ngày đi khám bệnh
- Uống đầy đủ và đúng giờ tất cả các loại thuốc theo đơn hoặc sổ y bạ. Điều này giúp thầy thuốc, bác sỹ đánh giá chính xác hiệu quả điều trị. Nếu đã hết thuốc mà chưa đi khám bệnh được theo hẹn thì nên mua tiếp thuốc để duy trì kết quả điều trị. Một số bệnh nhân để hết thuốc một vài ngày mới đi khám, khi xét nghiệm thấy đường máu tăng cao thì không thể lý giải được đó là do thuốc hạ đường máu không/ chưa có hiệu quả hay là do bỏ thuốc.
- Thử đường máu ít nhất 03 ngày liên tiếp trước khi đi khám, các kết quả này sẽ giúp thầy thuốc có cơ sở để điều chỉnh hoặc thay đổi chế độ điều trị cho người bệnh. Ngoài ra bệnh nhân cũng không nên thay đổi nhiều chế độ ăn và tập luyện vì nó có thể ảnh hưởng nhiều đến kết quả xét nghiệm máu.
- Ghi lại những điều mà bạn thấy bất thường hoặc những điều bạn muốn biết… về bệnh, biến chứng của bệnh Đái Tháo Đường để hỏi bác sỹ.
- Gọi điện tới phòng khám để hẹn ngày giờ đi khám, để khám đúng bác sỹ mà bạn muốn và tránh được phải chờ quá lâu.
- Nếu bạn cần phải làm xét nghiệm máu thì không nên ăn sau 10h đêm của ngày trước khi đi khám.
2. Bệnh nhân Đái Tháo Đường cần mang theo đến phòng khám bệnh?
- Sổ y bạ. Nhiều bệnh nhân nghĩ rằng không cần mang sổ y bạ cũng được vì chắc bác sỹ nhớ các thuốc đã kê cho mình. Sự thực các thầy thuốc hầu như không nhớ vì họ có quá nhiều bệnh nhân.
- Các thuốc đang dùng vì bệnh nhân có thể có nhiều bệnh và được cho dùng nhiều loại thuốc mà một số có tương tác với các thuốc hạ đường máu. Ví dụ các thuốc chống viêm giảm đau như Voltaren, Diclofenac gây giảm đường máu còn thuốc corticoid lại làm tăng đường máu.
- Sổ ghi kết quả đo đường máu tại nhà. Càng có nhiều kết quả đo đường máu thì bác sỹ càng dễ đánh giá hiệu quả của điều trị cũng như thay đổi thuốc hoặc liều lượng thuốc. Trường hợp kết quả đường máu dao động thất thường hoặc nghi ngờ kết quả thử không chính xác thì nên mang theo cả máy đo và hộp que thử đến nhờ bác sỹ hoặc y tá kiểm tra lại.
- Với các bệnh nhân mới được điều trị bằng tiêm insulin thì nên mang theo bút hoặc syringue và lọ insulin để bác sỹ hoặc y tá kiểm tra xem tiêm có đúng liều lượng và kỹ thuật hay không.
- Nếu cần xét nghiệm nước tiểu thì có thể lấy nước tiểu từ nhà, tốt nhất là bãi nước tiểu đầu tiên sau khi ngủ dậy, đựng vào 1 lọ sạch. Tuy nhiên nếu nhà bệnh nhân ở xa, trời quá nóng khó bảo quản mẫu nước tiểu thì họ có thể lấy nước tiểu tại bệnh viện nhưng họ cần nhịn tiểu trước 3-4h.
3. Bệnh nhân nên và không nên dùng thuốc gì vào buổi sáng ngày đi khám?
- Thuốc hạ đường máu: Thông thường các BN sẽ nhịn đói khi đến khám, vì vậy họ không được tiêm insulin và/hoặc uống bất kỳ loại thuốc hạ đường huyết nào. Trong thực tế có nhiều BN phạm phải sai lầm này, họ vẫn uống hoặc tiêm thuốc như thường lệ nhưng lại không ăn gì, khi đến bệnh viện do có đông người đến khám nên họ phải chờ lâu, hậu quả là bị hạ đường máu nặng.
- Tuy nhiên với những BN mà bác sỹ đề nghị họ kiểm tra đường máu sau ăn 2h hoặc những BN có đo đường máu thường xuyên tại nhà và lần đi khám này không làm xét nghiệm máu thì họ được ăn như bình thường. Tất nhiên họ cũng phải uống các thuốc hạ đường máu hoặc tiêm insulin đúng giờ như những ngày trước đó.
- Thuốc hạ huyết áp hoặc các thuốc điều trị bệnh tim mạch: Các thuốc hạ huyết áp ít ảnh hưởng đến kết quả đo đường máu sau khi uống thuốc nên các BN ĐTĐ nên uống thuốc hạ huyết áp đúng giờ bác sỹ chỉ định, thường viên đầu tiên được cho uống từ rất sớm.
- Các thuốc hạ lipid máu hoặc aspirin: Nên tạm ngừng cho đến khi khám bệnh xong.
- Các thuốc điều trị biến chứng thần kinh, biến chứng mắt…cũng đều có thể chưa cần uống cho đến khi khám bệnh xong. Tuy nhiên cần lưu y là BN cần biết tác dụng của các loại thuốc mà họ đang dùng. Một loại thuốc như thuốc chẹn beta giao cảm (tenormin, betaloc, concor…) có thể vừa có tác dụng hạ huyết áp, vừa có tác dụng điều trị suy tim hoặc suy mạch vành…
4. BN ĐTĐ cần thông báo những điều gì với bác sỹ khi đi khám bệnh:
- BN cần thông báo với thầy thuốc những bệnh mà họ mới được chẩn đoán vì như đã đề cập ở phần trên, có nhiều loại thuốc có ảnh hưởng đến hiệu quả của thuốc hạ đường máu hoặc đến tính chính xác của kết quả đo đường máu.
- Các BN cũng cần thông báo với bác sỹ tất cả những dấu hiệu lạ mà họ mới phát hiện như đau ngực, mắt nhìn mờ, tê bì chân tay… vì có thể đó là những triệu chứng của biến chứng bệnh ĐTĐ, đôi khi là những biến chứng rất nặng. Ví dụ BN đột ngột bị giảm thị lực rất nhiều có thể là do bị xuất huyết nặng ở đáy mắt.
- Nếu bác sỹ quên thì người bệnh cần yêu cầu được đo cân nặng, đo huyết áp, đếm nhịp tim ở tất cả các lần khám. Ngoài ra mỗi 6-12 tháng cần yêu cầu được khám bàn chân, khám mắt.
5. Các BN ĐTĐ cần được làm những xét nghiệm gì mỗi lần đi khám bệnh:
- Tùy tình trạng bệnh, mức độ của các biến chứng ĐTĐ mà người bệnh ĐTĐ có thể cần làm các xét nghiệm khác nhau, và khoảng cách giữa các lần xét nghiệm cũng khác nhau.
- Nhìn chung, BN cần được làm xét nghiệm đường máu (mao mạch hoặc tĩnh mạch) ở tất cả các lần khám.
- Làm các xét nghiệm mỡ máu, chức năng gan, thận, acid uric, HbA1C mỗi 3-6 tháng.
- Xét nghiệm nước tiểu nên được làm mỗi lần đi khám vì nó khá đơn giản, rẻ tiền và có nhiều giá trị như phát hiện biến chứng thận, nhiễm khuẩn tiết niệu…
- Các xét nghiệm khác như điện tim, soi đáy mắt cũng cần được thực hiện mỗi 6-12 tháng, kể cả khi không có triệu chứng gì. Lý do là ở BN ĐTĐ, các biến chứng võng mạc (đáy mắt), suy mạch vành (thậm chí cả nhồi máu cơ tim) có khi hoàn toàn không có triệu chứng lâm sàng nên nếu không làm xét nghiệm định kỳ thì có thể bỏ sót các biến chứng này.
- Một số BN khi đến khám sẽ được yêu cầu làm các xét nghiệm đặc biệt khi thầy thuốc nghi ngờ họ có những biến chứng đặc biệt, ví dụ xét nghiệm công thức máu khi BN có suy thận, siêu âm tim khi họ có suy tim, siêu âm bụng…
Tóm lại: Để điều trị thành công bệnh ĐTĐ thì các BN cần đi khám bệnh thường xuyên. Tuy nhiên để buổi khám bệnh đạt kết quả tốt, các BN cần có sự chuẩn bị chu đáo từ vài ngày trước khi đi khám bệnh. Các BN cũng cần chủ động trao đổi với thầy thuốc về lối sống, chế độ ăn, thuốc, đường máu … để nâng cao kiến thức, phấn đấu trở thành người bệnh thông thái.