Ung thư hiện đang là nỗi ám ảnh thường trực của rất nhiều người, với con số mắc mới không ngừng gia tăng. Tại Việt Nam, khoảng 80% bệnh nhân ung thư được phát hiện ở giai đoạn muộn, khiến việc chữa trị tốn kém và ít hiệu quả.

Ung thư tại Việt Nam: những con số giật mình báo động

Theo thống kê mới đây của GLOBOCAN, số ca tử vong do ung thư tại Việt Nam là 122.690, số ca mắc mới khoảng 182.563 (năm 2020). Đáng chú ý hơn, trung bình cứ 100.000 người thì đã có đến 106 người tử vong vì ung thư và 159 người được chẩn đoán mắc mới ung thư.

Ngoài ra, số liệu trong năm 2020 cho thấy về tỷ suất mắc mới trên 100.000 dân của Việt Nam đứng thứ 91/185, tỷ suất tử vong đứng thứ 50/185 trên thế giới; trong khi thứ hạng tương ứng năm 2018 lần lượt là 99/185 và 56/185. Điều này cho thấy tình hình mắc mới và tử vong do ung thư tại Việt Nam đang tăng nhanh, hiệu quả điều trị còn thấp.

tinh-hinh-ung-thu-tai-viet-nam
Khoảng 80% bệnh nhân ung thư Việt Nam được phát hiện ở giai đoạn muộn (Nguồn: freepik)

Chứng kiến những bệnh nhân ung thư xung quanh mình mắc ung thư không rõ nguyên nhân, suy kiệt sức khoẻ rồi qua đời, nhiều người Việt Nam dần hình thành suy nghĩ: mắc ung thư dường như là định mệnh, và đồng nghĩa với bản án tử

Theo thông tin từ Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), dự kiến năm 2040, số ca mắc mới ung thư tại Việt Nam tăng khoảng 59,4% tương đương 291.000 ca, số ca tử vong do ung thư tăng khoảng 70,3%, tương đương 209.000 ca.

tinh-hinh-ung-thu-tai-viet-nam-6
Tại Việt Nam, 5 loại ung thư phổ biến nhất ở nam và nữ là Ung thư vú, phổi, dạ dày, đại-trực tràng và Ung thư gan (Nguồn: Gene Solutions)

5 loại ung thư phổ biến nhất tại Việt Nam và nguyên nhân mắc phải

Theo Bộ Y Tế, tại Việt Nam, các loại ung thư phổ biến ở nam giới gồm: ung thư tiền liệt tuyến, ung thư đại-trực tràng, ung thư dạ dày, ung thư gan, ung thư phổi. Còn đối với nữ giới, nhóm bệnh phổ biến bao gồm: ung thư vú, ung thư dạ dày, ung thư phổi, ung thư đại trực tràng, ung thư gan. Như vậy, với cả hai giới thì 5 chứng ung thư phổ biến nhất là: ung thư vú, ung thư phổi, ung thư dạ dày, ung thư đại trực tràng, ung thư gan.

Hai nhóm nguyên nhân gây ung thư tại Việt Nam

Nguyên nhân thì có nhiều, nhưng có thể quy về 2 nhóm yếu tố chính: nhóm yếu tố không thay đổi được (tuổi tác, gen di truyền) và nhóm yếu tố thay đổi được (môi trường, lối sống…).

  • Già hóa dân số: tuổi thọ trung bình của người Việt Nam là 73,6 tuổi, và đang có xu hướng gia tăng. Tuổi càng cao thì thời gian tiếp xúc với các yếu tố nguy cơ càng dài, do đó nguy cơ mắc ung thư cũng tăng lên.
  • Môi trường sống ô nhiễmcũng là nguyên nhân khiến ung thư gia tăng
  • Thói quen xấu: hút thuốc lá chịu trách nhiệm đến 90% nguyên nhân gây ung thư phổi, đồng thời có thể dẫn đến 20 chứng ung thư khác. Lạm dụng rượu bia cũng gây ra ung thư gan, ung thư đại trực tràng, ung thư họng, ung thư vú…
  • Dinh dưỡng: chế độ ăn uống thiếu lành mạnh như dùng nhiều mỡ động vật, sử dụng thực phẩm chế biến sẵn, ăn thực phẩm mốc… cũng góp đến 35% nguyên nhân gây ung thư đại trực tràng, ung thư thực quản, ung thư vú…
  • Ít vận động: lối sống tĩnh tại, thiếu hoạt động thể dục thể thao có thể dẫn đến ung thư đại trực tràng, ung thư vú…

Giải pháp nào phòng chống ung thư hiệu quả?

Bệnh ung thư thường có diễn tiến rất âm thầm, chỉ khởi phát ở giai đoạn muộn, gây khó khăn cho việc điều trị và tạo gánh nặng tài chính quá sức đối với gia đình bệnh nhân. Số ca ung thư giai đoạn cuối quá lớn làm hệ thống y tế quá tải, tăng sức ép nhiều mặt lên đời sống xã hội. Vì vậy, ung thư từ lâu đã trở thành thách thức lớn của Việt Nam cũng như nhiều quốc gia khác trên thế giới.

Hiện có khoảng 80% bệnh nhân ung thư Việt Nam được phát hiện ở giai đoạn muộn, khi các phương pháp điều trị không còn mang lại hiệu quả như mong muốn. Điều này dẫn đến một quan niệm sai lầm: ung thư là bản án tử hình.

tinh-hinh-ung-thu-tai-viet-nam-3
Ung thư biết sớm có thể điều trị hiệu quả (Nguồn: freepik)

Trên thực tế, ung thư hoàn toàn có thể điều trị hiệu quả nếu được phát hiện sớm và can thiệp kịp thời, đặc biệt để các phương pháp điều trị có thể phát huy tối đa hiệu quả, đồng thời tiết kiệm chi phí và thời gian.

Hiện nay, với đà phát triển của khoa học, các giải pháp tầm soát ung thư sớm đang ngày càng dễ tiếp cận. Thuận tiện, không xâm lấn, giá cả hợp lý, các phương pháp này hứa hẹn tạo nên bước đột phá trong cuộc chiến phòng chống ung thư.

Hình thành thói quen tầm soát ung thư định kỳ chính là chủ động bảo vệ sức khoẻ của bản thân và gia đình, góp phần nâng cao chất lượng sống toàn diện.

Đứng trước thực trạng ấy, các giải pháp giúp phát hiện sớm song song với nâng cao ý thức của cộng đồng và toàn xã hội về ý nghĩa của việc tầm soát, phát hiện sớm trị hiệu ung thư chính là “chìa khóa” quan trọng nhất.

Bằng trách nghiệm và thế mạnh tiên phong về công nghệ gen trong chăm sóc sức khỏe cộng đồng, tháng 4 năm 2022, Gene Solutions đã phát minh thành công về công nghệ sinh thiết lỏng SPOT-MAS™, bước đột phá mới trong nghiên cứu khoa học, giúp phát hiện sớm ung thư đa cơ quan chỉ với 1 lần thu máu (ung thư vú, gan, phổi, đại – trực tràng, dạ dày). Phương pháp này mở ra cuộc cách mạng lớn vì sức khỏe cộng đồng, giúp việc điều trị ung thư hiệu quả và tiết kiệm chi phí. Từ đó, góp phần nâng cao chất lượng sống của mỗi người bệnh cùng gia đình và sự ổn định, phát triển của xã hội.